Temel Bilgi
Güvenliği İçin 62 Öneri
Temel bilgi
güvenliği farkındalığına Siber Güvenlik, Dijital Ayak İzi, Dijital Mahremiyet,
Dijital Vatandaşlık, Siber Zorbalık konuları başta olmak üzere hayatın her
alanında gün geçtikçe daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Dijital dünyada %100
güvenlikten bahsetmek neredeyse olanaksızdır ve çok sayıda tedbir alınması
gerekir. Ancak, teknoloji ilerledikçe dolandırma ve kandırılma yöntemleri de
gelişmekte ve değişmektedir. Amaç maksimum düzeyde güvenliğin
sağlanabilmesidir.
Bu nedenle
konuya biraz daha dikkat çekmek amacıyla toplumun her katmanındaki
vatandaşlarımızın dikkat etmesi gereken bazı 60 kural şöyle sıralanmıştır:
Genel Güvenlik Kuralları
1-
Paylaşmadan önce bir kez daha düşünmek,
2-
Yabancı “arkadaşlar”ı potansiyel tehlike kaynağı
olarak değerlendirmek,
3-
Ortam sala olsa da suçun gerçek olduğunu akıldan
çıkarmamak,
4-
Dijital dünyada izlerin silinmeyeceğini bilmek,
5-
Lisanslı program kullanmak,
6-
İşletim sistemi ve diğer tüm programların güncellemelerini
yapmak,
7-
Mutlaka anti virüs yazılımı ve güvenlik duvarı kullanmak,
8-
Mümkün olduğunca açık kaynak kodlu yazılım
kullanmak,
9-
Kaynağını bilmediğiniz e-mailleri açmamak,
eklerini indirmemek,
10-
Kaynağından emin olmadınız linklere tıkamamak,
11-
Sürü postalara itibar etmemek, cevap vermemek,
12-
Üyelik istenen sitelerde gereğinden fazla kişisel
bilgi vermemek,
13-
HTTPS protokolü olmayan sitelere daha temkinli
yaklaşmak,
14-
Arama motoru kullanımında reklamlar ile gerçek
sonuçları fark edebilmek,
15-
Sahte virüs ve polis uyarılarını dikkate
almamak,
16-
E-Devlet üzerinden adınıza olan telefon hatlarını
kontrol etmek,
17-
QR kodlar konusunda hassas davranmak,
18-
Ortak internet kullanımı konusunda hukuki
sorumluluğa dikkat etmek,
19-
Şifresiz Wi-Fi ağlarına bağlanmamak,
20-
Bilmediğiniz yerlerde zorunlu olmadıkça şarj
istasyonlarını kullanmamak,
21-
Bilgisayarınıza BIOS şifresi koymak,
22-
Sosyal medya hesaplarındaki sohbetleri sürekli
kayıt altında tutmamak,
23-
Akıllı ev güvenlik sistemleri, TV ve laptop
kameralarını kullanılmadığı zaman kapatmak,
Parola
Güvenliği ve Bankacılık İşlemleri
24-
Parolaları hiç kimse ile paylaşmamak,
25-
Parola yöneticisi uygulamaları kullanmak,
26-
2 Adımlı kimlik doğrulaması yapmak,
27-
Ardışık sözlük kelimelerinin kullanmamak,
28-
T.C. Kimlik numarası, doğum tarihi, çocukların
adları vb. kullanmamak,
29-
Gizli
sorulardaki açıklık vermemek,
30-
En az 8 karakter ve farklı karakter setleri
(büyük küçük harf, sayı) kullanmak,
31-
Bir yerin, sporun, takımın veya en sevdiğiniz
şeylerin adını kullanmamak,
32-
Her web sitesinde ve her uygulamada aynı şifre
kullanmamak,
33-
Şifre sıfırlama mesajları konusunda dikkatli
davranmak,
34-
Şifreleri kâğıda yazıp resmini çekmemek,
35-
Şifreleri mobil cihazlarda oluşturulan not
defterlerine kayıt etmek,
36-
Periyodik şifre yenilemede ardışık sayılar
kullanmak,
37-
Sahte çağrı merkezi aramalarına karşı dikkatli
olmak,
38-
Telefonda kendini polis, savcı vb. olarak
tanıtanlara itibar etmemek, bilgiyi resmi kaynaklardan teyit etmek,
39-
Çevrimiçi alışverişlerde 3D güvenlik yöntemi
kullanmak,
40-
Çevrimiçi alışverişlerde “sanal kart” kullanmak,
41-
İnternet bankacılık işlemlerini bankanın
uygulaması (App) üzerinden yapmak,
42-
Her web sitesinin çerezlerini kabul etmemek,
43-
Çok cazip görünen teklif içeren mesajlara itibar
etmemek.
Ebeveynlere
Öneriler
44-
Çocuğunuzun internet ve teknoloji kullanımında
yaşına uygun zaman ve içerik sınırlaması belirleyin,
45-
Çocuklarınızın sizin kullanımınızı örnek
alacaklarını hatırlayın,
46-
Ebeveyn denetim araçları (Google family link
vb.) kullanın,
47-
İnternet kullanımı ödül – ceza mekanizması
olarak kullanmayın,
48-
Oynadıkları oyunlarda karşılıklı sohbet imkânı
varsa mutlaka yazıştığı kişilerden haberdar olun,
49-
Teknoloji kullanımı çocuğunuzu sosyal hayattan
koparmaya başladıysa mutlaka profesyonel yardım alın,
50-
Alternatif etkinlikler (kitap okuma, resim
yapma, müzik, sokak oyunları vb.) planlamaya gayret gösterin,
51-
Özellikle okul öncesi yaşlarda mobil
teknolojiler ile tanışmamasına gayret edin,
52-
Mobil cihazları “dijital bakıcı” olarak
kullanmayın,
53-
Çevrim içi satın alma bulunan oyunlara kredi
kartınızı tanımlamayın,
54-
Çocuğunuzla olan mobil iletişim zorunluluğu için
akıllı telefon dışı teknolojileri kullanmaya özen gösterin (kol saati telefon
vb.),
55-
Bağımlılığı sadece oyun oynamak olarak
değerlendirmeyin, ekran başında geçirilen süreyi esas alın (ders çalışma
dışında kalan),
56-
Çocuklarınızı “üretici internet kullanmaya”
teşvik edin,
57-
Karşılarına çıkan her bilginin doğru
olmayacağını belirtin,
58-
Kamu ve üniversite kaynaklarında doğru bilgiye
erişim konusunda farkındalık geliştirmesine yardımcı olun,
59-
Sosyal
medya kullanımında yaş sınırı ve gizlilik ayarlarına dikkat edin,
60-
Tanımadıkları kişilerle kişisel bilgi paylaşımı
ve arkadaşlık kurmanın sakıncaları konusunda bilgilendirin,
61-
İnternet servis sağlayıcıları tarafından sunulan
“aile profili”, “çocuk profili” seçeneklerini değerlendirin,
62-
Kişisel veri güvenliği ve dijital mahremiyet
konusunda bilgilendirme çalışmaları yapın.
Bu kurallar
genel geçer kurallar olup kişisel ve kurumsal olarak farklı konularda da
hassasiyet göstermek gerekmektedir. Bu çalışma Siber Güvenlik Farkındalık Eğitim
Programları için Valit ASLANKOL tarafından derlenmiştir.