Kendini Gerçekleştiren İnsanların 13 Temel Özelliği
Abraham
Maslow psikanaliz
ve davranışçılıktan sonra psikolojik akımlara atıfta bulunan “üçüncü güç” olan
hümanist perspektife (insanın özgürlüğüne, büyüme potansiyeline inanan ve bunlara
vurgu yapan bir akımdır) ait Amerikalı
bir psikologdur. 1967-1968’de
Amerikan Psikoloji Birliğinin (APA) başkanlığını yapmıştır. İnsancıl Psikolojinin dikkat çektiği
kavram, insan deneyiminin ve gelişiminin en olumlu yönleridir. Hümanistler, uygun koşullarda, insanların büyüme ve gelişme
için gerekli potansiyele sahip olduklarını ve arzu edilen yönde gelişebileceğine
inanırlar.
İnsancıl psikologlar, insanların içsel olarak iyi olduklarına ve olumsuz
olarak nitelendirilen davranışları açıklamak için çevresel nedenlere
başvurduklarına inanıyordu. Ancak, Maslow'a göre, insanların kendi gelişiminin
motoru olma gücüne sahip olması, herkesin bunu gerçekleştirebileceği anlamına
gelmez. İnsanların sadece bir kısmı bu kararını alabilirler.
Kendini gerçekleştiren insanlar
Maslow,
insanların tam potansiyellerine doğru çeşitli seviyelerde geliştiğine
inanıyordu. Her ne kadar tüm insanlar en yüksek düzeyde kendini gerçekleştirme
seviyelerine ulaşabilseler de pratikte en yüksek gelişme düzeyine ulaşan az
sayıda kişi vardır. Maslow, insanların sadece yüzde 1'inden daha
azının bunu gerçekleştirdiğini tahmin ettiğini ifade etmiştir.
Kendini gerçekleştirme nedir?
Maslow'a göre
kendini gerçekleştirme, insanın potansiyeli ile doğru orantılı olarak tam
anlamıyla gelişiminden oluşur. Kaderin ya da misyonun yerine getirilmesi,
kişinin içsel doğasının tam olarak kabul edilmesi, kapasitelerin ve
yeteneklerin sürekli gerçekleştirilmesi olarak tanımlanır.
Kendini gerçekleştiren insanların özellikleri
Bir dizi gözlem
ve araştırma çalışmaları sonrasında Maslow kendini gerçekleştiren insanların ortak özellikleri ile ilgili şu
tespitleri yapmıştır.
“Bazı insanların genler aracılığıyla doğuştan gelen özellikler değil, fakat
kendi kendini gerçekleştirme fetih sürecinin ifade edildiği basit yollardır.”
Bu özellikler şunlardır:
1. Etkili Gerçeklik Algısı
Kendini gerçekleştiren
bireyler, gerçekliği daha açık ve nesnel olarak algılarlar. Bu nedenle, başkalarının manipülasyon
stratejilerini tespit etmede kolaylık gösterdikleri ve insanları yararlı ve uyumlu
bir şekilde yargılayabildikleri için aldatılmaları çok olası değildir.
2. Kabul
Kendini
gerçekleştiren insanlar göreceli olarak yüksek oranda kendini kabul ederler ve
bu da kendilik algılarına ve öz saygılarına yansır. Kabulün bu özelliği aynı
zamanda birçok başka yaşam alanına da yansıyabilir. Böylelikle, kendini
gerçekleştiren bireyler, kötülüklerin farkında olmakla birlikte öncelikli
olarak yaşamın iyiliğini kabul ederler. İlk olarak, ne tür durumların
kaçınılmaz olduğunu ve insanın diğer insanların eylemleri yoluyla radikal bir
şekilde değiştirilemeyeceğini kabul ederler.
Kendi
gerçekleştiren insanlar, değişimlere karşı daha esnek ve uyumludurlar. Hayatta
bazı kontrol edilemeyen durumların olduğunun farkındadır ve bu yüzden kayıplar
ve meydan okumalar konusunda daha aklı selim davranışlar gösterirler.
3. Kendiliğindenlik
İç dürtüler ve
öznel deneyimlerini öncelikli olarak dikkate alarak, bir maskenin arkasına
saklanma gereği duymadan basit ve doğal bir şekilde davranırlar.
4. Evrensel Sorunlara Odaklanmak
Kendileri dışındaki
problemlere odaklanırlar. Yüksek
düzeyde bir toplumsal farkındalığa ve bilince sahiptirler. Bu nedenle de başkalarına
yardım ederken egoları bu yardım isteğini engellemez. Genellikle çeşitli
toplumsal sorunlara duyarlıdırlar ve adaletsizliklere tahammül edemezler. Bu
tahammülsüzlük yıkıcı eylem şeklinde kendini göstermez.
5. Gizlilik ihtiyacı
Yalnızlığın tadını
çıkarırlar. Dış onaya ihtiyaç
duymazlar ve başkalarının kendileri için karar vermelerine izin vermek yerine
kendileri için düşünür ve kara verirler (NLP İç Referans). Duyusal yoksunluk
karşısında içsel dirençleri daha yüksektir.
6. Özerklik (Bağımsızlık)
Kendi ihtiyaçlarını
karşılayabilirler. Başkalarına bağımlı olmadan, kendi sağduyularına güvenerek başlarının
çaresine bakarlar. Sorumluluk ve karar alma konusunda sorun yaşamazlar.
7. Değerlendirmede Saflık
Merak ve çocuksu hayranlık
duygusu gösterirler. Başkaları tarafından sıkıcı olarak algılanan
ortamlarda bile hayatın kendilerini şaşırtmasına izin verirler.
8. Mistik (Zirve) Deneyimler
Maslow'un
“zamanın solmaya meyilli olduğu ve duygunun tüm ihtiyaçların karşılanmış gibi
göründüğü birlik halleri” olarak tanımlanan mistik deneyimlere sahiptirler.
Bireydeki zirve
deneyimlerini ortaya çıkaran bazı kaynaklar aşk, sanat, doğa, meditasyon,
erotik coşku vb.
9. İnsan ilişkileri
Genel olarak
insanlarla ilişkileri önyargılardan uzak, olumlu ve uyumludur. Bağımlılık olmaksızın sadece sevdiği kişinin
büyümesine odaklanarak sağlıklı sevgi ilişkileri kurabilirler.
10. Alçakgönüllülük ve saygı
Alçakgönüllüdürler ve
farklı kişilerden objektif şekilde öğrenebilirler. Otoriter olmaktan çok demokratikler ve başkalarının üstünde bir üstünlük
sağlama çabaları yoktur.
11. Etik ve değerler
Güçlü etik
standartlarına sahipler. Her ne
kadar bunlar evrensel iyi ve kötü olmasa da kendi kriterleri ve dünya görüşlerine
dayanarak oluşturulmuş fikirlerdir.
12. Mizah anlayışı
Düşmanca olmayan
büyük bir mizah anlayışına sahipler. Bu, diğer insanların kırılması pahasına
bir mizah değildir. Daha felsefi, varoluşçu bir mizah anlayışına sahiptirler.
13. Yaratıcılık
Sorunlara özgün
fikirler ve özgün çözümler üretme yeteneğine sahiptirler.
